باغ خونی مشهد

همه کسانی که اسم مشهد را می شنوند تصور تنها مذهبی از این شهر دارند. در صورتی که اتفاقات تاریخی بسیاری در این شهر افتاده که باعث داستانها و بناهای زیادی شده است. یکی از آنها باغ خونی است. ساالانه گردشگران زیادی به دلیل جاذبه های دیدنی مشهد به این شهر سفر می‌کنند.

اگر شما هم تاکنون داستان باغ خونی را نشنیده اید یا حتی نمی دانید این باغ کجاست؟ بهتر است در ادامه با ما همراه باشید تا تاریخ این بنا و اتفاقاتی که در آن افتاده را دنبال کنیم.

علت نامگذاری باغ خونی

مشهد آثار تاریخی، مذهبی و طبیعی فراوانی دارد که برخی از آن‌ها حتی برای بسیاری از ساکنان شهر ناشناخته‌اند. باغ خونی مشهد یکی از همین مکان‌های کمتر شناخته‌شده است. با شنیدن نام آن شاید تصور کنید ماجرایی ترسناک پشت آن باشد، اما علت نامگذاری این باغ، ریشه‌ای تاریخی دارد.

دو روایت درباره نام باغ خونی وجود دارد:
در روایت اول، واژه خونی از واژه‌های پهلوی مانند “خانیک” یا “خین” به‌معنای چشمه گرفته شده است. این باغ در گذشته دارای چند چشمه بوده و آن را به باغی سرسبز و زیبا تبدیل کرده بود.

اما روایت دوم به واقعه‌ای تلخ در سال ۱۳۲۰ اشاره دارد؛ زمانی که نیروهای روسی مردم متحصن در حرم رضوی و مسجد گوهرشاد را به توپ بستند. گفته می‌شود محل شلیک توپ‌ها همین باغ بود و پس از آن، اجساد برخی از کشته‌شدگان در باغ دفن شدند. به همین دلیل، مردم این مکان را “باغ خونی” نامیدند.

مالک باغ خونی

در اسناد مالکیت این باغ به دست حاج محمد محدی تاجر قندهاری بوده است و کاملا در آغاز یک ملک شخصی بوده که در زمان قاجاربه بانک استقراضی که یک بانک روس است می افتد. و پس از انقلاب در یک عهدنامه ایران و شوروی سابق تعهد میکنند که همه اموالبانک استقراضی به دولت ایران واگذار گردد که یکی از اموال بانک استقراضی همین باغ خونی است. تنها شرط آن هم این است که یکی از سه ساختمان داخل باغ کنسولگری شوروی شود.

در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی وزارت خارجه ایران تصمیم می گیره باغ خونی و به کنسولگری شوروی بدن تا کارهایی که می خواهند را انجام دهند. روس ها در این سالها همه سعی خود را می کند که مالکیت این باغ را به دست گیرد که در سال ۱۳۱۲ بانک مرکزی مالکیت آنرا به دست می گیرد تا پایانی برای این کشمکش باشد. بعد از انقلاب مالکیت این باغ به بانک کشاورزی می رسد و بانک کشاورزی هم آنرا در اختیار نیروی انتظامی می گذارد و نیروی انتظامی در آن مستقر می شوند.

معماری باغ خونی

باغ خونی مشهد یکی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این شهر است. معماران دوره قاجار این باغ را در زمینی به وسعت حدود ۶ هکتار ساختند. در گذشته، این باغ در حاشیه شهر قرار داشت، اما با گسترش مشهد، اکنون در مرکز شهر جای گرفته است. درختان باغ را با توجه به اقلیم منطقه و با فاصله‌های منظم کاشتند تا زیبایی فضا حفظ شود.

در مرکز باغ، عمارتی ۹۰۰ متری قرار دارد که هنوز پابرجاست، اما از سه ساختمان اصلی، تنها همین یک بنا باقی مانده است. باغ خونی تنها باغ ایرانی باقی‌مانده در مشهد است و در سال ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسید.

در حال حاضر، میراث فرهنگی مشهد مشغول مرمت و احیای فضای سبز باغ است. بازدید از این مکان رایگان است و به‌ویژه در فصل بهار، فضایی دل‌انگیز برای گردشگران فراهم می‌کند.

دسترسی به باغ 

این باغ ایرانی در خیابان عنصری مشهد که یکی از فرعی های خیابان امام رضاست و در فاصله نزدیک به حرم مطهر رضوی قرار دارد. برای رفتن به باغ خونی مشهد باید ابتدا خود را به میدان بسیج برسانید و از آنجا به خیابان عنصری ۹ بروید. نزدیکترین ایستگاه مترو بهاین جاذبه تاریخی مشهد ایستگاه بسیج است. همچنین شما می توانید از اتوبوس های BRT و یا تاکسی های خطی و اینترنتیدرون شهری نیز استفاده کنید که دسترسی به این بنا به سادگی امکان پذیر است.

ساعات کاری

ساعات کاری این مجموعه از ساعت ۹ تا ۱۷.۳۰ می باشد، این مجموعه زیر نظر شهرداری مشهد و میراث فرهنگی مشهد اداره میشود. باغ های ایرانی میراثی اصیل و بی نظیر می باشند که تنها یکی از این آثار در مشهد موجود است که در بردارنده فرهنگ و تاریخ ما میباشد. و امروزه با وجه به گسترش شهر نشینی و آپارتمان سازی حفظ این آثار بسیار لازم و صروری می باشد. این آثار در واقع شناسنامه ملت ایران می باشند و یادگار نیاکان ما هستند. اما اکنون حتی تعداد بی شماری از مشهدی ها این تنها باغ ایرانی موجود در مشهد را نمی شناسند.