مشهد، شهری با تاریخچه غنی و ارزشمند در کشور ایران است که بهعنوان یکی از مقاصد گردشگری مهم در این کشور شناخته میشود. این شهر مقدس برای اسلامی ها به خاصیتی خاص دارد، زیرا در آن مکتب امامیه حضرت علی بن موسی الرضا (علیهالسلام) واقع شده است.
امام رضا (ع) یکی از دوازده ائمه شیعه است و زیارت این مکتب برای شیعیان اهمیت بسیاری دارد. این شهر همچنین بهعنوان مقصدی تاریخی و فرهنگی نیز شناخته میشود؛ معماری زیبا، موزهها، و بازارهای معروف مشهد جاذبههای گردشگران را افزایش میدهند. علاوه بر این، مشهد دارای طبیعتی خیرهکننده نیز میباشد، با کوههای زیبا و مناظر طبیعی دلنشین که گردشگران را وادار به بازدید و استراحت میکند. به همه این دلایل، مشهد بهعنوان یکی از مقاصد برتر گردشگری در ایران و جهان شناخته میشود که هر ساله میلیونها گردشگر از اقصینقاط جهان به این شهر مقدس و زیبا سفر میکنند.
حرم امام رضا علیه السلام
حرم مطهر امام رضا (ع) یکی از مقدسترین مکانهای دینی و گردشگری مشهد و در جهان است. این حرم در شهر مشهد واقع شده و بهعنوان مکتب امامیه حضرت علی بن موسیالرضا (ع) شناخته میشود. امام رضا (ع) یکی از دوازده ائمه شیعه است و برای شیعیان جلوه کرده و مورداحترام قرار دارد.
حرم امام رضا (ع) شامل مجموعهای از ساختمانها، مساجد، حرمها، بوستانها و مکانهای مقدس است که بهعنوان مکان تعبد و عبادت برای مسلمانان شیعه و همچنین گردشگران مسلمان و غیرمسلمان از سراسر جهان شناخته میشود. این حرم بهعنوان یک مرکز مهم تعلیموتربیت دینی و فرهنگی برای مسلمانان نقش مهمی دارد و مراسم مذهبی مختلفی در آن برگزار میشود.
در حرم امام رضا (ع)، معماری زیبا و مینابهای بلند، کاشیکاریهای معنوی، و دیگر اثرات هنری و معماری به چشم میخورند. همچنین، مکتب امامیه بهعنوان مرکز تحصیلی و فرهنگی بزرگی نیز شناخته میشود و دانشجویان از سراسر ایران و دیگر کشورها به این مکان برای تحصیل و ترویج علوم اسلامی میآیند.
حرم امام رضا (ع) بهعنوان یک نماد از وحدت و انسجام مسلمانان معتقد به اهمیت ویژهای در جهان اسلام دارد و هر ساله میلیونها زائر و گردشگر از سراسر جهان به این مکان مقدس سفر میکنند تا از صلوات و عبادت در این مکان مقدس بهره برند و از زیباییها و ارزشهای فرهنگی آن لذت ببرند.
مسجد معروف گوهرشاد
در ادامه معرفی جاذبه های گردشگری شهر مشهد در مورد گوهرشاد نامآشنا صحبت میکنیم؛ مسجد گوهرشاد یکی از مساجد معتبر و معروف در شهر مشهد، ایران است. این مسجد به نام کامل “مسجد گوهرشاد المهدی (عج) ” شناخته میشود و بهعنوان یکی از مکانهای مذهبی مهم در این شهر معتبر است.
مسجد گوهرشاد به معماری اسلامی سنتی و زیبا شناخته میشود و با دکوراسیون داخلی زیبا و طراحی معماری ویژهای تزیین شده است. این مسجد یک مکان مهم برای انجام نماز و عبادات دینی برای مسلمانان در مشهد و زائرانی که به این شهر مقدس برای زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) آمدهاند، محسوب میشود.
گند سبز مشهد
گنبد سبز مشهد، یکی از جاذبههای دینی و گردشگری واقع در نزدیکی حرم امام رضا (ع) در شهر مشهد است. این مکان در فاصله تقریبی ۱۰ دقیقه با ماشین از حرم امام رضا (ع) قرار دارد که برای زائران این حرم از جاذبههای قابلتوجهی به شمار میآید. گنبد سبز به نام شیخ محمد مؤمن عارف استرآبادی، از عرفای بزرگ و معتبر ایران و بیشتر از آن، از عارفان بنام و شناخته شده در عرصه اسلام میباشد.
نام “گنبد سبز” از وضعیت آبی و سرسبز این مکان گرفته شده است. این آبی مایلبهسبز، به ویژگیهای زیبایی چون تالابها، برکهها، و فضای سبز شهری متصل میشود. گردشگران و زائران از این امکانات طبیعی برای استراحت و آرامش لذت میبرند و از دیدن زیباییهای طبیعی و معماری مکان بهره میبرند. این مکان، علاوه بر ارزشهای طبیعی، دارای اهمیت دینی نیز میباشد و بهعنوان یک مقصد دینی و معنوی برای مسلمانان جهانی و خصوصاً اهالی ایران شناخته میشود.
مسجد 72 تن
مسجد ۷۲ تن یکی از معروفترین مساجد تاریخی در شهر مشهد، ایران است. این مسجد به دستور و سفارش خواجه نظامالملک، یکی از شخصیتهای مهم در تاریخ ایران، بنا شده و بهعنوان مسجد جامع نوغان هم شناخته میشود. خواجه نظامالملک در دوران سلسله تیموری بهعنوان یک امیر و ادیب بزرگ شناخته میشود و مسجد ۷۲ تن نمایانگر هنر معماری اسلامی آن دوران است.
در مورد مسجد ۷۲ تن، نامهای مختلفی مطرح شده است. برخی از منابع معتقدند که این مسجد ممکن است بهعنوان آرامگاه امیر غیاثالدین شاه ملک تیموری هم شناخته شده باشد. بااینحال، تاریخ و تاریخچه دقیق این مکان هنوز موضوع تحقیقات تاریخی است و برای بسیاری از مورخان و پژوهشگران ایرانی یک چالش باقیمانده است.
ضمن این توضیحات باید به این موضوع اشاره داشت که مسجد ۷۲ تن با ظاهری بسیار زیبا و تم تاریخی و کلاسیک اسلامی شهرت دارد. معماری و طراحی این مسجد شاهکاری از هنر معماری اسلامی و دوران تیموری است و گردشگران و زائران مسلمان و غیرمسلمان از سراسر جهان را به خود جذب میکند. این مکان تاریخی نمایانگر فرهنگ و تاریخ باستانی شهر مشهد و ایران است و برای دیدن و تجربه تاریخ و هنر اسلامی بسیار مناسب است.
کلیسای مسروپ مقدس
کلیسای مریم مقدس یا همان کلیسای مسروپ مقدس یکی از مکانهای مذهبی و تاریخی در شهر مشهد، ایران است. این کلیسا در خیابان جانباز واقع شده و بهعنوان یکی از مراکز عبادی مهم جامعه ارامنه مشهد و منطقه شناخته میشود.
از سوی دیگر کلیسای مریم مقدس در سال ۱۹۴۱ توسط جامعه ارامنه مشهد ساخته شد و مساحت آن حدود ۳۰۰ مترمربع است. این کلیسا دارای دو گنبد مخروطی شکل با صلیبهای کوچکی است که بر روی آنها قرار دارد. این صلیبها نمایانگر اعتقادات مسیحیت ارامنه هستند و علامت مهمی از معتقدان به این دین در این منطقه هستند.
کلیسای مریم مقدس نمونهای از تاریخ و فرهنگ ارامنه در ایران است و جذابیت زیادی برای گردشگران و مسافران فرهنگی دارد. این مکان مذهبی همچنین بهعنوان مکانی برای عبادت و مراسم مذهبی برای ارامنه محلی برجسته است.
پارک وکیل آباد
پارک وکیلآباد یکی از زیباترین پارکهای شهری در منطقه وکیل آباد واقع در مشهد – ایران است. این پارک دارای مساحتی به حدود ۲۶۰ هزار مترمربع است و از مناطق دلچسب و طبیعی شهری مشهد به شمار میآید.
ویژگیهای بارز پارک وکیلآباد شامل معابر و فضاهای بسیار زیبا، درختان کاج و نار کهنسال، و چشمه آب طبیعی است که محیط پارک را زیبا و آرامشبخش میکند. درختان کاج و نار اطراف این پارک به طبیعت خوبی آن افزوده و به بازدیدکنندگان احساسی از خوشایندی و سرزندگی منتقل میکنند.
چشمه آب طبیعی که در پارک وکیلآباد وجود دارد، جزء اصلی جذب گردشگران است. آب آن از طبیعت آزادانه جاری میشود و ایجاد یک محیط طبیعی و سبز در مرکز شهر را ممکن میسازد.
این پارک بهعنوان یک مکان استراحت و تفریح برای مردم محلی و بازدیدکنندگان شهر مشهد شناخته میشود و محلی محبوب برای پیکنیک، پیادهروی، و لذتبردن از طبیعت آرامشبخش در قلب شهر مشهد میباشد.
چالیدره
چالیدره، یکی از جاهای دیدنی و اماکن تفریحی شهر مشهد، در فاصله حدوداً ۳۰ کیلومتری از مرکز شهر واقع شده است. این دریاچه زیبا و محلی آرامشبخش برای مردم مشهد و بازدیدکنندگان است. یکی از ویژگیهای بارز چالی دره، وجود انواع قایقهای کوچک و بزرگ برای تفریح است. افراد میتوانند در این دریاچه قایق سواری کنند و لذت ببرند.
تلهسیژ نیز یکی از جذابیتهای اصلی چالی دره است. این تلهسیژ از روی دریاچه عبور میکند و تجربة رفتن با آن احساسی منحصربهفرد و هیجانانگیز را به شما ارائه میدهد. همچنین، چالی دره دارای امکانات دیگری نیز است از جمله بانجی جامپینگ، ماهیگیری در دریاچه، برج گردان و زیپلاین که برای علاقهمندان به تجربههای مهیج و تفریحی مناسب است.
در چالی دره، شما میتوانید از خوراکیها و غذاهای لذیذ در رستورانها و کافیشاپهای محلی لذت ببرید و لحظات خوبی را در کنار طبیعت زیبا و آبی دریاچه سپری کنید. این مکان آرامش و تفریح را با هم ترکیب کرده و بهعنوان یک مقصد تفریحی محبوب در منطقه مشهد شناخته میشود.
طرقبه مشهد
طرقبه، یکی از مناطق دلپذیر شهر مشهد، از نظر آبوهوا دارای شرایط مساعدی است. این منطقه مدیون موقعیت کوهستانیاش است که باعث ایجاد یک آبوهوای دلپذیر و سرسبز در تمام فصول سال شده است. آبوهوای تازه و پرآبی در فصل بهار و تابستان و برفی در زمستان از جذابیتهای طرقبه به شمار میآید.
طرقبه دارای امکانات و تفریحات متنوعی برای بازدیدکنندگان و گردشگران است. از جمله این امکانات میتوان به مجتمع سوارکاری، مجتمع ورزشی، باغوحش، دهکده آبی، پیست اسکی، مجتمعهای تجاری و مراکز خرید اشاره کرد. این امکانات متنوع به گردشگران امکان میدهند تا لحظات خوبی را در آبادانی طبیعت، تفریحات فرهنگی و ورزشی، و خرید در این منطقه سپری کنند.
بهعنوان یک مقصد تفریحی و گردشگری، طرقبه بهخصوص در فصلهای گرم سال و همچنین زمستان جذب گردشگران بسیاری از نقاط مختلف میشود و تجربهای لذتبخش از طبیعت زیبای این منطقه ارائه میدهد.
پارک ملت
پارک ملت مشهد یکی از مقاصد تفریحی مهم در این شهر است که موردعلاقة مردم و گردشگران قرار دارد. این پارک دارای ویژگیها و امکانات متعددی است که آن را به یک مکان آزاد برای تفریح و استراحت در مشهد تبدیل کرده است؛ یکی از ویژگیهای جذاب پارک ملت مشهد، بخش بزرگی از بلوار آن است که در ماههای بهار برای کاشت لالههای زیبا تزیین میشود. این لالهها رنگارنگی و طراحیهای جذابی دارند که چشمان بازدیدکنندگان را میپسندند.
همچنین، چرخوفلک بزرگ در این پارک به شهرت خاصی دست پیدا کرده است و از بیشترین جذابیتها برخوردار است. این چرخوفلک بزرگ افراد را به ارتفاعات بلندی میبرد و چشماندازی دلنشین از شهر مشهد و اطراف آن را به آنها ارائه میدهد.
در پارک ملت مشهد، انواع بازیهای تفریحی نیز موجود هستند. از جمله این بازیها میتوان به اسکای فلایر، اسکیت بورد، سورتمه و سایر بازیهای مهیج اشاره کرد که برای علاقهمندان به تجربههای هیجانانگیز مناسب هستند.
بهعنوان یک مکان تفریحی و خانة طبیعت درونشهری، پارک ملت مشهد گردشگران و مردم شهر را به سمت خود جذب میکند و امکانات گوناگونی را برای لذتبردن از وقت آزاد در آن فراهم میکند.
غار مغان مشهد
غار مغان یکی از جاذبههای طبیعی و گردشگری واقع در نزدیکی شهر مشهد در ایران است، این غار در منطقه مغان واقع شده و جذابیتهای طبیعی و جغرافیایی خاصی دارد. غار مغان بهعنوان یک مقصد تفریحی و تاریخی موردتوجه گردشگران قرار دارد.
غار مغان دارای المانها و خصوصیات طبیعی چشمگیری است؛ داخل این غار، تودههای بزرگی از سنگها و ستونهای طبیعی که بهصورت هندسی و خیرهکننده در طی زمان به وجود آمدهاند، وجود دارد. وجود سنگهای استوانهای و ستونهای کریدور در داخل غار به تجربة منحصربهفردی از این مکان افزوده است.
یکی از جذابیتهای بزرگ غار مغان، وجود یک رودخانه کوچک در داخل غار است که بهصورت طبیعی جریان دارد. این رودخانه به تجربه زیارتگاههای آبی مشهد اضافه میکند. از سوی دیگر غار مغان بهعنوان یک مقصد گردشگری و تفریحی برای علاقهمندان به طبیعت و معماری زیرزمینی جذابیت دارد و باتوجهبه ویژگیهای خاص خود، به گردشگران اجازه میدهد تا دنیای زیرزمینی و زیبای این منطقه را بشناسند.
جنگل جیغ مشهد
جنگل جیغ در شهر مشهد یکی از جاذبههای منحصربهفرد است که در دهههای اخیر جلبتوجه علاقهمندان به تجربههای طبیعتی و معمولاً در تابستان مورد بازدید قرار میگیرد. این جنگل با وقوع پدیدهای عجیبوغریب معروف به “جیغ” شهرت یافته است.
از سال ۹۰، همزمان با پرآب شدن ناگهانی رودخانه سر برج و نکتة جالبتر آنکه هرگز خشکنشدن این رودخانه، شبها صدایی شبیه به جیغ و زنی که در میان آتش میسوزد، همه گرفته و فضا را تقریباً را پر میکند. این پدیده بهتدریج به نام “جیغ” شهرت پیدا کرده و جذب مخاطبان زیادی شده است و در مورد آن ضدونقیض بسیار مطرح است، اما مهمترین مسئله این خواهد بود که احتمالاً با یک پدیده کاملاً طبیعی مواجه هستیم که در اثر تغییراتی در جنگل شکل میگیرد.
این مکان جذابیت خود را از زمینهایی میگیرد که دیگر ارزش سابق را برای فروش ندارند. گردشگرانی که حاضر به اقامت در روستاهای اطراف نیستند و اصلاً دل به دماغی برای تماشای روستاهای تاریخی نمیکنند، اکنون به دنبال تجربة جدیدی در این مکان منحصربهفرد هستند. آنها به جنگل جیغ میآیند تا از پدیدة عجیب “جیغ” لذت ببرند و تجربهای متفاوت از طبیعت را تجربه کنند.
بهطورکلی، جنگل جیغ در مشهد یکی از مقاصد عجیب و جالب گردشگری است که مخاطبان زیادی را به خود جذب کرده و تجربة منحصربهفردی از طبیعت و پدیدههای غیرمعمول را ارائه میدهد.
باغ گیاه شناسی مشهد
باغ گیاهشناسی مشهد از دیگر جاذبه های دیدنی مشهد می باشد، با مساحتی بالغ بر ۴۵ هزار مترمربع از زیباییهای طبیعت بهرهبرداری میکند. این باغ با چمنهای فراوان و مجموعههای متنوعی از گیاهان کلکسیونی و جاهای دیدنی طراحی شده است که افراد میتوانند از ساعت ۹ صبح تا ۱۲ شب در آن به گشتوگذار و لذتبردن از هوای تازه و پاک این باغ بپردازند.
ورود به باغ برای کودکان زیر ۶ سال رایگان میباشد و برای سایر بازدیدکنندگان هزینه ورود ۱۰ هزار تومان است. همچنین، پارکینگ عمومی برای بازدید از باغ گیاهشناسی بهصورت رایگان در دسترس است.
این باغ تا حرم معتبر امام رضا (ع) نیز فاصلهای تقریباً ۵ کیلومتر دارد که این امکان را فراهم میآورد تا بازدیدکنندگان بهراحتی از دو مقصد گردشگری بهرهبرداری کنند.
باغ گیاهشناسی مشهد دارای مناطق مختلفی از جمله بخشهای سوزنیبرگان، آسیای میانه، یران و توران، بخش آموزشی و نمایشی، بانک بذر و ژنوم گیاهی، سیستماتیک و آربراتوم، و باغ صخرهای با آبشار است. این تنوع مناطق و کلکسیونهای مختلف، تجربة یک بازدید آموزشی و لذتبخش از جهان گیاهان را برای بازدیدکنندگان فراهم میکند.
موزه آستان قدس رضوی
موزه آستان قدس رضوی، یکی از موزههای مهم و تاریخی واقع در نزدیکی حرم امام رضا (ع) در شهر مشهد، ایران است. این موزه دارای بخشهای متنوعی است که مجموعهای ارزشمند از تاریخ، هنر، و فرهنگ اسلامی و ایرانی را به نمایش میگذارد. در زیر، به برخی از بخشهای اصلی موزه آستان قدس رضوی اشاره میشود:
- موزه قرآن و نفایس: این بخش به معرفی قرآن کریم و نسخههای قرآنی با اهمیت تاریخی و هنری میپردازد. همچنین، نمایشگاههایی از نفایس و آثار هنری مرتبط با قرآن در این بخش قرار دارد.
- موزه تاریخ حرم رضوی: این بخش به تاریخ و توسعه حرم امام رضا (ع) اختصاص دارد و با استفاده از تصاویر و اشیای تاریخی، تاریخ حرم را به تصویر میکشد.
- تالار آثار استاد فرشچیان: این تالار به نمایش آثار هنری و صنایعدستی از استاد فرشچیان، یکی از مشهورترین هنرمندان ایرانی، میپردازد.
- موزه هدایای رهبری: این بخش به نمایش هدایای اهدایی از سوی رهبری میپردازد و دارای چند قسمت است.
- موزه تخصصی فرش: فرشهای بافته شده بهصورت سنتی و مدرن به نمایش گذاشته میشود. ایران معروف به تولید فرشهای با کیفیت است.
- گنجینه تمبر و اقلام پستی: این بخش به نمایش تمبرهای تاریخی و اقلام پستی مرتبط با تاریخ و فرهنگ ایران میپردازد.
- موزه مردمشناسی: این بخش به معرفی فرهنگ و زندگی مردم ایران میپردازد و اشیا و مجسمههای مرتبط با جامعه و فرهنگ ایرانی را به نمایش میگذارد.
- گنجینه اسکناس و سکه: همینطور در این قسمت از این موزه جذاب، سکههای تاریخی و اسکناسهای ایران و سایر کشورها نمایش داده میشوند.
- گنجینه هنرهای تجسمی: این بخش به نمایش آثار هنری تجسمی ایرانی و بینالمللی اختصاص دارد.
- گنجینه آبزیان و گنجینه نجوم: این دو بخش به نمایش آبزیان زیرآبی و تخصصهای نجومی مرتبط با افق شناسی و نجوم اختصاص دارد.
حمام مهدی قلی بیک مشهد
حمام مهدیقلی بیک یکی از معروفترین حمامهای قدیمی و تاریخی و از جاذبه های مشهد است. این حمام همچنین با نام حمام شاه و حمام رضوی هم شناخته میشود:
- معماری زیبا و تزیینات رنگارنگ: حمام مهدیقلی بیک دارای یک سقف زیبا با طراحیهای رنگارنگ و زیباست که تزیینات هنری و معماری خاصی دارد. این تزیینات بهعنوانمثال شامل نقوش هنری و آرایشی بر روی دیوارها و سقف میشوند.
- مساحت بزرگ: حمام مهدیقلی بیک با مساحتی حدود ۲۰۰۰ مترمربع از ابعاد بزرگی برخوردار است که این امکان را فراهم میآورد تا تعداد زیادی از مراجعین را دریافت کند.
- خزینه: حمام بهعنوان یکی از مکانهای تاریخی و ارزشمند شهر مشهد، احتمالاً دارای خزینههای مذهبی یا تاریخی باشد که نمایش اشیا و آثار تاریخی را برای بازدیدکنندگان فراهم میآورد.
- تون: تون یکی از اجزای حمام است که معمولاً برای استراحت و تجدید نشاط بعد از حمام استفاده میشود. این تونها معمولاً با سرامیکهای زیبا و طراحیهای هنری تزیین شدهاند.
- چالحوض: چالحوض جزء بخشهای مهم حمام مهدیقلی بیک است که برای آبریزی و غسل استفاده میشود. این بخش نیز معمولاً با طراحیهای زیبا تزیین شده است.
- نظافت خانه: نظافت خانه بهمنظور حفظ و نگهداری بهتر از حمام و تمیزی آن وجود دارد.
حمام مهدیقلی بیک بهعنوان یک جزء ارزشمند از تاریخ و فرهنگ شهر مشهد، جاذبهای مهم برای بازدیدکنندگان تاریخی و فرهنگی است و از نظر معماری و تزیینات هنری خود نیز بسیار جالب و زیباست.
آرامگاه فردوسی
آرامگاه فردوسی یکی از مکان های گردشگری مشهد جاذبه ای تاریخی و فرهنگی مهم ایران است و در شهر توس واقع شده است. این مکان تقریباً ۳۰ کیلومتر فاصله از شهر مشهد دارد و با اقامت در مشهد، میتوان در کمتر از یک ساعت به آرامگاه فردوسی دست پیدا کرد.
از سوی دیگر مقبره فردوسی در دل شهر توس واقع شده و بهعنوان یکی از مقامات فرهنگی بزرگ ایران، محلی است که شاعر معروف ایرانی، ابوالقاسم فردوسی توسی، مدفون است. او نویسنده شاهنامه، ملحمهای تاریخی و ادبی که بهعنوان شاهکار ادبی فارسی شناخته میشود.
آرامگاه فردوسی نیز برای گردشگران و علاقهمندان به ادب و فرهنگ ایرانی جایگاه ویژهای دارد؛ بنابراین، پس از حرم امام رضا (ع) در مشهد، آرامگاه فردوسی یکی از پربازدیدترین نقاط استان خراسان رضوی به شمار میرود.
همچنین، در کنار آرامگاه فردوسی، مهدی اخوان ثالث، شاعر معاصر و خالق اثر بینظیر “زمستان”، نیز به خاک سپرده شده و این مکان بهعنوان محلی برای آرامگاه این شاعر معاصر شناخته میشود. اینجا ممکن است برای علاقهمندان به ادب و شعر نیز جذاب باشد.
جمع بندی
شهر مشهد، بهعنوان یکی از مهمترین مقاصد گردشگری در ایران و جهان اسلام، جاذبههای فراوانی را برای بازدیدکنندگان ارائه میدهد. این شهر معروف به حرم مطهر امام رضا (ع) است که هر ساله میلیونها زائر از تمام نقاط جهان به این مکان مقدس سفر میکنند. بهعلاوه، مشهد دارای جاذبههای طبیعی زیبا مانند باغها و پارکهاست که از جمله آنها میتوان به باغ گیاهشناسی و حمام مهدیقلی بیک اشاره کرد.
همچنین، آرامگاه فردوسی و آرامگاه مهدی اخوان ثالث بهعنوان نمادهای فرهنگی و ادبی در شهر توس، نقاط مهمی برای دیدن و بازدید از تاریخ و فرهنگ ایرانی هستند. با وجود این همه جذابیتها و جاذبههای تاریخی، مذهبی، و فرهنگی، مشهد به یک شهر پربازدید از گردشگران تبدیل شده و تازهترین خدمات گردشگری را به مهمانان خود ارائه میدهد.
