مناطق باستان شناسی مشهد

مشهد از تاریخی ترین شهرهای ایران که دارای جاذبه های دیدنی و تاریخی بسیار زیادی می باشد، مشهد شهر مذهبی و باستانی که سالانه میزبان میلیون ها مسافر و گردشگر  از تمام نقاط ایران و جهان می باشد، مشهد علاوه بر داشتن اماکن مذهبی دارای جاذبه های دیدنی و گردشگری بسیار زیاد و امکانات متنوع و همچنین بناهای تاریخی متعدد می باشد، در این مقاله قرار است به معرفی با ارزش ترین بناهای تاریخی مشهد بپردازیم که از نظر قدمت و تاریخچه دارای اهمیت بالایی می باشد. تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

تپه باستانی پاژ مشهد

تپه باستانی پاژ از مناطق باستانی مشهد که در روستای پاژ قرار دارد، روستای پاژ فراز کوهی باستانی به نام تپه پاژ در حدود 20 کیلومتری بزرگراه مشهد به کلات قرار دارد و دارای مساحتی حدود 800 هکتار می باشد، روستای پاژ دارای قدمت بالایی می باشد که به حدود قرن چهارم هجری قمری باز می گردد، روستای پاژ به مرور زمان ویران گشت و در اواخر دوره قاجار خانه هایی بر روی بقایای این قلعه ساخته شد، و خندقی برای جلوگیری از ورود بیگانگان و مهاجمان به قلعه در اطراف آن کنده بودند و آن را پر از آب کرده بودند تا دشمن نتواند به قلعه وارد شود، دو کوه باستانی به ابعاد 45 و65 متر در شمال غربی روستا قرار دارد که ارتفاع آن  12 متر می باشد، قلعه باستانی پاژ محل اصلی و هسته مرکزی روستای پاژ بوده، این قلعه در سال 1357 کشف گردید و آثاری مختلف و با ارزشی از دوره پارت، دوره اشکانی و اسلامی کشف شد، از این آثار می توان به ظروف سفالی رنگارنگ و لعابدار اشاره کرد که در این تپه به طور پراکنده کشف شده که قدمت آن به قرن نهم و دهم هجری قمری باز می گردد، تپه باستانی پاژ به همت سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران در سال 1379 به ثبت رسید. جالب است بدانید روستای تاریخی پاژ همچنین زادگاه شاعر بزرگ و نامدار ایرانی حکیم ابوالقاسم فردوسی می باشد که در سال 330 هجری قمری در این روستا دیده به جهان گشود و خانه ی این شاعر بزرگ در سمت شرق بقایای قلعه پاژ واقع شده و از سایر بناها بلندتر می باشد و دارای دیواره های خشتی و گلی و با 3 اتاق به ابعاد 3 در 5 متر می باشد که به خانه فردوسی شهرت دارد.

آدرس تپه باستانی پاژ: 15 کیلومتری شمال مشهد، تقاطع جاده کلات و کارد

میل اخنجان مشهد

از دیگر بناهای باستانی مشهد بنایی آجری میل اخنجان می باشد که قدمت آن به دوره تیموری و قرن نهم هجری باز می ‌گردد. میل اخنجان بنای آجری به سبک معماری دوران تیموریان به شکل استوانه با ارتفاع 17 متر می باشد، این برج مقبره ای بر روی یک سکوی دایره‌ ای با هشت نیم ‌ضلعی ساخته شده و عمر آن به ۵۵۰ سال می رسد، کلاهک این بنای تاریخی به حدود 4 متر ارتفاع می رسد و داخل آن با قطعات کاشی به شکل های مستطیل، چند ضلعی و ستاره چلیپا با نقوش برجسته و متنوع به رنگ لاجوردی و فیروزه ای تزئین شده است، سنگ قبری به طول ۱۱۰ سانتی‌ متر، عرض ۵۰ سانتی‌ متر و ارتفاع ۴۰ سانتی ‌متر در داخل بنا قرار دارد که این مقبره هویت مشخصی ندارد که روی آن با خط ثلث و نسخ متنی حک شده که طبق تحقیقات به عمل آمده این مقبره مدفن یک دختر هندی ‌تبار و مرید امام رضا ع بوده و برخی نیز این مقبره را مدفن خواهر گوهرشاد می ‌دانند، میل اخنجان در فاصله 22 کیلومتری شمال شهر مشهد و در مجاورت روستای اخنجان و در کنار جاده توس به پاژ قرار دارد.

آدرس میل اخنجان: 22 کیلومتری مشهد، ۱۰ کیلومتری از شرق شهر تابران توس ، در نزدیکی روستای اخنجان

سنگ نگاره های باستانی شترسنگ مشهد

در 8 کیلومتری شمال غرب مشهد در شاندیز سنگ نگاره شتر سنگ قرار دارد که دارای قدمتی چند هزار ساله می باشد، سنگ نگاره های شتری از آثار تاریخی که به دوران ما قبل تاریخ باز می گردد و این سنگ نگاره ها شامل نقوشی از حیوانات گوناگون می باشد که بر یک تخته سنگ بزرگ طراجی شده اند، این نقش ها شامل شیر، سگ، بز کوهی، گاو میش، قوچ اوریال، گرگ، کفتار، شغال، روباه، پلنگ، یوز پلنگ، گراز، فیل، اسب، آهو، شتر، پرنده، سوسک، خرچنگ، انسان، سوار، کمان دار و صحنه هایی از مراسم آیینی، رقص، شکار و سایر علامات و نقوش اجرام آسمانی می باشد، سنگ نگاره های باستانی شترسنگ مشهد بعنوان یک اثر با ارزش باستانی در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۰، با شماره ثبت ۳۸۴۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس سنگ نگاره های باستانی شترسنگ: مشهد، شاندیز، بعد از موج های خروشان

گنبد هارونیه مشهد

از قدیمی ترین بناهای باستانی و  مکان های دیدنی مشهد گنبد هارونیه می باشد، گنبد هارونیه معدود بقایای شهرتوس باستان بشمار می رود که متعلق به قرن چهاردهم هجری قمری می باشد گنبد هارونیه دارای قدمت و تاریخچه ی مشخصی نمی باشد و برخی آن را متعلق به قرن هشتم و هفتم هجری یا قبل تر از آن می دانند، گنبد هارونیه مشهد متعلق به امام محمد غزالی می باشد ولی نام آن به هارون الرشید پنجمین خلیفه عرب عباسی مشهور شده، گنبد هارونیه مشهد سه طبقه دارد که با مصالحی همچون: آجر، گچ و ماسه ساخته شده و دارای سه ورودی می باشد، از ویژگی های این گنبد می توان به دو پوسته بودن نمای خارجی گنبد اشاره کرد، گنبد داخلی حدود 30.11 متر و کاسپ حدود 22 متر ارتفاع دارد، از بخش های مختلف گنبد هارونیه می توان به ورودی ایوان، چهار شاه نشین، گنبدخانه، چهار پلکان مارپیچ در گوشه‌ ها و سه اتاق فرعی می باشد. گنبد هارونیه ازبناهای تاریخی مشهد که در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس گنبد هارونیه: جاده مشهد به قوچان، سه راه فردوسی، بلوار شاهنامه، قبل از آرامگاه فردوسی

بوستان سنگی کمر مقبولا مشهد

در فاصله ۳ کیلومتری طرقبه مشهد و یک کیلومتری دره داغستان بوستان سنگی کمرمقبولا از دیگر مناطق باستانی مشهد قرار دارد، بوستان سنگی کمرمقبولا از بزرگ ‌ترین موزه‌های طبیعی کشور که حدود ۲۵۰ هکتار وسعت دارد و بیش از ۱۵۰۰۰ سنگ ‌نگاره در آن وجود دارد، سنگ های اتشفشانی مختلف با اشکالی مختلف از صحنه ‌های شکار، ابزار اولیه، نقوش مسبک انسان برهنه، گاومیش کوهان ‌دار، نقوش و علائم نمادین، نقش انسان در حال نزاع و شکار و همچنین انجام مراسم، بزهای کوهی و گردونه خورشید می باشد، تندیس های سنگی و زیبا با نقش ‌هایی بی نظیر که با ابزاری ساده مثل چوب بر روی این سنگ ها طراحی شده است، که اکثر آنها دارای ۳۵۰۰ سال قدمت می باشد، از قدیمی‌ ترین و بزرگترین حکومت‌های تاریخی ایران حکومت هخامنشیان می باشد که به ۲۵۰۰ سال پیش باز می گردد و این بوستان سنگی قدمت بیشتری از تاسیس حکومت هخامنشیان دارد، بوستان سنگی کمر مقبولا از مناق باستانی مشهد که در فروردین ۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس بوستان سنگی کمرمقبولا: مشهد، طرقبه، بوستان سنگی کمر مقبولا